سال گذشته شاهد تندترین صعود بورس در تاریخ و سپس شدیدترین سقوط تاریخی بازار سهام بودیم. اتفاقی که منجر به ایجاد موج عظیمی از زیان‌دیدگان در بورس تهران شد. زیان‌دیدگانی که بسیاری از آن‌ها هنوز از محدوده ضرر خارج نشده‌اند.
حال طی مدت اخیر هم فضای کلی بازار به گونه‌ای شده که برای بسیاری از سهامداران یادآور دوران صعودی بازار در سال گذشته است. به طوری که طی حدود ۲ ماه گذشته بازدهی بازار سهام به بیش از ۳۵ درصد رسیده است و نکته مهم‌تر این است که روند صعودی بورس طی روزهای اخیر شتاب بیشتری هم گرفته است.
اما سه اقدامی که برای جلوگیری از تکرار صعود و سقوط بورس ۹۹ می‌توان انجام داد چیست؟
رونق گرفتن عرضه اولیه‌ها
یکی از مهمترین عواملی که می‌تواند عمق بازار سهام را افزایش دهد و آن را از مهیب رشد حبابی یا سقوط آزاد غیر تحلیلی نجات دهد تعداد شرکت‌های فعال در بازار است. در هر عرضه اولیه بخشی از نقدینگی روانه شده به سمت بورس جذب می‌شود و جلوی رشد حبابی دیگر سهام را می‌گیرد. طبق آخرین آمارها در حال حاضر بیش از ۲۵۰ شرکت در صف پذیرش در بورس و فرابورس ایران هستند. به عبارتی دیگر اگر تا پایان سال هم روزی یک عرضه اولیه داشته باشیم باز هم تعداد زیادی شرکت در صف عرضه قرار می‌گیرند. اما در عمل می‌بینیم که به زحمت هر دو هفته یکبار شرکتی جدید بورسی می‌شود.
عدم دستکاری معاملات حقوقی‌ها
سال گذشته بسیاری از حقوقی‌ها برای فروش سهام خود با محدودیت مواجه بودند. اتفاقی که باعث فشار زیاد بر صندوق‌ها و کاهش میل بسیاری از سهامداران برای سرمایه‌گذاری غیر مستقیم شد. حال اگر این دسته از معامله‌گران بتوانند بدون دخالت در سمت خرید فروش سهام فعال شوند، می‌توانند نقش زیادی در عدم حبابی شدن یا افت‌های سنگین بازار سهام داشته باشند.
نکته جالب توجه هم در این میان این است که برخلاف سال گذشته، حقوقی‌ها امسال نقش پررنگ‌تری در صعود بازار سهام دارند و طی مدت اخیر در اغلب روزهای معاملاتی در نقش خریدار ظاهر شدند و خالص خرید مثبت را رقم زدند.
افزایش ابزارهای تعادل‌ساز بورس
بازار آپشن در ایران چالش‌های متعددی را پیش روی خود دارد که در صورتی که این چالش‌ها برطرف شوند می‌توانند در جهت تحلیل‌پذیرتر شدن بازار و منطقی‌تر شدن شکل‌گیری روندها در بازار سرمایه ایران کمک بسزایی کنند.
یکی از موضوعاتی که سبب عمق پیدا نکردن این بازار شده است، عدم جذابیت این بازار برای کارگزاران و فعالیت آن‌ها در این بازار به صورت گسترده است. چراکه کارمزد معاملات آپشن بسیار محدود است و از طرفی نیاز به پیگیری کارگزارن از سرمایه‌گزاران در موعد سررسید قراردادها است.
اما در صورتی که این بازار عمق کافی پیدا کند می‌توان از موقعیت‌های موجود در آن جهت بیمه کردن سهام استفاده کرد. به طوری که برای فروشنده این اوراق تضمینی می‌شود که سهام اصلی را می‌تواند در یک قیمت مطمئن بفروشند و اسیر جو منفی بازار نشود. برای خریدار هم از این جهت جذاب می‌شود که می‌تواند حتی هنگام افت بازار هم سود کند. اتفاقی که در نهایت منجر به افزایش تحلیل‌محوری بازار می‌شود.
بازار به روایت آمار
در پایان معاملات امروز بازار سهام ۴۰ درصد نمادها در مدار منفی معاملات بودند که از این میان ۸ واحد درصد نمادها با صف فروش‌هایی به ارزش ۱۰۸۰ میلیارد تومان مواجه بودند. در سمت مقابل هم ۱۸ درصد نمادها صف خریدهایی به ارزش ۱۶۵۰ میلیارد تومان را تجربه کردند.
ارزش معاملات خرد بازار سهام امروز به ۹۸۰۰ میلیارد تومان رسید و دوباره رکورد بیشترین ارزش معاملات سال ۱۴۰۰ را شکست. در بین صنایع فلزات، شیمیایی‌ها، چند رشته‌ای‌ها و پالایشی‌ها بیشترین ارزش معاملات را داشتند. در بین نمادها هم شستا، پالایشی یکم، فولاد و شپنا بیشتر از همه معامله شدند.
نکته عجیب بازار امروز تداوم خروج پول حقیقی از بازار سهام بود. به طوری که باز هم ۶۰ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد. حقیقی‌ها بیشترین خالص خرید را در صنایع چند رشته‌ای، شیمیایی و پالایشی و نمادهای شستا، شتران و فارس بود. حقوقی‌ها هم بیشترین خالص خرید را در صنایع بانک‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و معدنی‌ها و نمادهای وبملت، فملی و وغدیر داشتند.
